Phong tục tập quán là những thói quen hay chuẩn mực trong cuộc sống hằng ngày và được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá một số phong tục tập quán đặc sắc của dân tộc để cùng nhau bảo tồn, lưu truyền và phát triển món quà thiêng liêng này của cha ông nhé!
Tục ăn trầu - Giao tiếp
Từ xưa Việt Nam ta có câu “miếng trầu là đầu câu chuyện” nên miếng trầu đi đôi với lời chào. Không chỉ là “đầu trò tiếp khách” mà trầu còn là biểu tượng cho sự tôn kính, phổ biến trong các lễ tế gia tiên, lễ cưới, lễ thọ,… Đặc biệt trầu còn rất thân quen với tất cả mọi người, người giàu người nghèo, vùng nào cũng có thể có. Nét đẹp trong văn hóa giao tiếp đặc trưng của người dân Việt Nam.
Tục ăn trầu là một trong các phong tục tập quán Việt Nam thể hiện nét văn hóa đặc trưng trong giao tiếp giữa người và người được ông cha đúc kết và xây dựng. Vì thế, món trầu mang ý nghĩa to lớn phản ánh nếp sinh hoạt độc đáo đậm chất Việt Nam.
Tết Nguyên Đán - Lễ tết
Tết Nguyên Đán là Tết lớn nhất trong năm của Việt Nam. Từ thuở “khai quốc”, tết Nguyên Đán đã ẩn chứa những giá trị nhân văn thể hiện mối liên hệ giữa con người với thiên nhiên. Theo quan niệm xưa, tết Nguyên Đán là khởi đầu cho chu kỳ canh tác mới, là lúc để con cháu tưởng nhớ, tri ân tổ tiên và gắn kết và tình làng nghĩa xóm,… Tết lớn nhất trong năm của người Việt Nam đặc trưng cho văn hóa “uống nước nhớ nguồn” và sự khởi đầu mới.
Tết Nguyên Đán không chỉ là dịp để người dân Việt Nam đón năm mới, mà còn là dịp để thể hiện tình cảm, sự quan tâm và chia sẻ với nhau. Tết Nguyên Đán cũng là dịp để người dân Việt Nam thể hiện sự tự hào về bản sắc dân tộc, văn hóa truyền thống và lịch sử đấu tranh của cha ông.
Cúng giao thừa - Lễ tết
Giao thừa được xem là thời khắc Đất Trời giao hòa, vạn vật bừng lên sức sống mới. Dân tộc nào cũng xem thời khắc giao thừa là thiêng liêng nhát và có cách bày tỏ riêng. Với dân tộc Việt Nam, giao thừa là một phong tục tập quán thể hiện văn hóa “uống nước nhớ nguồn”, biết ơn ông hành khiển trông coi nhà và xin ban cho một khởi đầu mới tốt đẹp. Cúng giao thừa là khoảnh khắc thiêng liêng với tất cả người dân.
Đặc trưng trong phong tục cúng giao thừa của dân tộc ta là cúng từ khoảng 23 giờ 10 phút đến 0 giờ 40 phút, cúng từ ngoài trời để tế lễ ông hành khiển đến cúng trong nhà để đón ông bà về vui cùng con cháu. Lễ cúng giao thừa là một trong các phong tục tập quán Việt Nam mà tất cả người đều biết đến và quý trọng.
Tết Thanh minh - Lễ tết
Tết Thanh minh đã từng được Nguyễn Du nhắc đến trong Truyện kiều:
“Thanh minh trong tiết tháng ba Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh”
Qua đó có thể thấy phong tục tảo mộ trong tiết Thanh minh của dân tộc Việt Nam ta đã có từ lâu đời và có ý nghĩa to lớn. Thanh minh được xem là tiết thứ năm trong “nhị thập tứ khí”, từ khoảng từ ngày 04/04 đến 21/04 (dương lịch) là lúc “khí trong, trời sáng”. Phong tục tảo mộ trong tiết Thanh minh của dân tộc Việt Nam.
Phong tục tảo mộ trong tiết Thanh minh của dân tộc Việt Nam là một nét văn hóa đặc trưng, biểu hiện sự kính trọng và tri ân của con cháu đối với tổ tiên. Đây cũng là dịp để người dân Việt Nam du xuân, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên và giao lưu với nhau.
Tục bắn pháo hoa - Vui chơi
Tục bắn pháo hoa là một phong tục tập quán Việt Nam có từ rất lâu đời. Theo truyền thuyết, vào ngày Tết Nguyên Đán, có một con quái vật mang tên Nian (Nghê) hay xuất hiện để ăn thịt người. Người ta phát hiện ra rằng Nian sợ tiếng động to và ánh sáng rực rỡ, nên họ đã dùng pháo hoa để đuổi Nian đi. Từ đó, pháo hoa trở thành một biểu tượng cho sự may mắn, hạnh phúc và an lành. Phong tục bắn pháo hoa cũng thể hiện sự vui mừng, háo hức và mong ước của người dân Việt Nam khi bước sang năm mới.
Pháo hoa là một loại hình nghệ thuật độc đáo, kết hợp giữa ánh sáng, âm thanh và hình ảnh. Pháo hoa có nhiều màu sắc, hình dạng và kích thước khác nhau, tạo ra những hiệu ứng đẹp mắt trên bầu trời. Pháo hoa cũng có nhiều ý nghĩa khác nhau, tùy theo ngữ cảnh và văn hóa của từng quốc gia. Ví dụ, ở Mỹ, pháo hoa được bắn vào ngày Quốc khánh để kỷ niệm ngày độc lập; ở Trung Quốc, pháo hoa được bắn vào ngày Tết Nguyên Đán để xua tan điềm xấu; ở Nhật Bản, pháo hoa được bắn vào mùa hè để tưởng nhớ những người đã qua đời
Tại Việt Nam, pháo hoa được bắn vào các dịp lễ tết lớn như Tết Nguyên Đán, Tết Dương lịch, Quốc khánh,… Pháo hoa được bắn ở nhiều địa điểm khác nhau, từ thành phố lớn đến vùng quê nhỏ. Pháo hoa không chỉ làm cho bầu trời thêm rực rỡ, mà còn làm cho con người thêm phấn khởi và gần gũi. Pháo hoa là một trong những phong tục tập quán Việt Nam mang lại niềm vui và hy vọng cho mọi người.
Phong tục tập quán Việt Nam là một phần quan trọng của văn hóa dân tộc. Các phong tục tập quán Việt Nam không chỉ thể hiện sự đặc sắc và đa dạng của các dân tộc anh em, mà còn thể hiện sự kính trọng và tri ân của con cháu đối với tổ tiên và thiên nhiên. Các phong tục tập quán Việt Nam cũng là những giá trị nhân văn cao đẹp, góp phần xây dựng nền văn minh và lịch sử của dân tộc. Chúng ta hãy cùng nhau khám phá và bảo tồn các phong tục tập quán Việt Nam để giữ gìn bản sắc dân tộc và góp phần vào sự phát triển của đất nước.
